Menu
- 040-2094132
|
Leestijd: 5 minuten
Als circulair ontwerper praat ik veel met professionals en ondernemers over duurzaamheid en circulariteit. Vaak zijn professionals en organisaties enthousiast over verduurzamen en circulariteit, maar durft de organisatie geen circulaire stappen te zetten omdat men niet gelooft dat circulair worden economisch rendabel is. Zonde!
Het is een misvatting dat duurzame producten dure producten zijn en dat circulair worden niet rendabel is. Het levert juist geld op! In dit artikel leg ik concreet uit waarom circulair worden financieel zeer aantrekkelijk is als je het goed aanpakt.
Circulariteit draait om het voorkomen van waardeverlies van producten, componenten en grondstoffen. Dit zorgt voor minder afval en milieubelasting. Wanneer organisaties op een slimme manier circulair werken, kan er echter ook gebruik worden gemaakt van kostenvoordelen op het gebied van grondstoffen en onderdelen en kan er meer waarde uit producten en componenten gehaald worden.
De Circulaire Waardeketen van Ideaology® (figuur 1) legt het uit hoe dit werkt. Dit is een schematisch overzicht waarin we de waardeketen van een specifiek product of dienst in beeld brengen terwijl we ook inzichtelijk maken welke relatieve waarde een (tussen)product heeft.
Figuur 1: Circulaire Waardeketen van Ideaology®
Elke stap in de Circulaire Waardeketen voegt waarde toe aan het (tussen)product. Het totaal is meer waard dan de som der delen, waardoor er per stap steeds meer waarde wordt gecreëerd naarmate een product zich hoger in de Circulaire Waardeketen bevindt. Op diezelfde manier daalt de waarde na gebruik in toenemende mate.
In figuur 2 wordt dit concreet gemaakt aan de hand van een voorbeeld met daadwerkelijke kosten in de waardeketen van een mobiele telefoon. Een nieuwe mobiele telefoon (€691) is veel meer waard dan de onderdelen (€217). Een tweedehands exemplaar (€334) is wel minder waard dan het nieuwe apparaat, maar nog steeds veel meer dan de aparte tweedehandse onderdelen (€196). Breek je alles af naar grondstoffen ter recycling, dan blijft er maar weinig waarde over (€0,83!). Er is dus meer waarde te behouden naarmate je hoger in de Circulaire Waardeketen blijft.
Figuur 2: Waardecreatie en -vernietiging van de mobiele telefoon in de Circulaire Waardeketen van Ideaology® (Ideaology, 2022; D. Benton & J. Hazell, 2013)
Dit waardebehoud kan worden omgezet naar een kostenbesparing wanneer de inkoopwaarde, het transport en de (de-)assemblage kosten laag blijven. Door slimme bedrijfsmodellen, specifiek productontwerp en strategische ketensamenwerkingen is dit zeer goed mogelijk en kunnen organisaties door het gebruik van eigen (deel) producten kosten besparen.
Het inzetten van deze slimme bedrijfsmodellen, specifiek productontwerp en strategische ketensamenwerkingen leveren naast kostenvoordelen ook vaak nieuwe verdienmogelijkheden op. Voorbeelden van zulke verdienmogelijkheden zijn betaalde onderhouds- en reparatiediensten, de verkoop van onderdelen zodat producten gemakkelijk zelf gerepareerd kunnen worden, verkopen van geretourneerde producten via ketenpartners, upgrades verkopen voor bestaande producten, verkoop van speciale reinigings- en onderhoudsproducten, et cetera. Er zijn ontzettend veel mogelijkheden en per bedrijf, markt en doelgroep zal bekeken moeten worden wat past.
Een voorbeeld van een circulaire mobiele telefoon die het opvallend goed doet op de markt, is Fairphone. Dit product is zodanig modulair ontworpen dat een gebruiker zelf de gewenste samenstelling kan kiezen, kapotte onderdelen zelf gemakkelijk kan vervangen en zelf de telefoon kan upgraden naar wens. Deze telefoon gaat dus erg lang mee. Daarnaast hebben de onderdelen ook een relatief hoge marktwaarde omdat deze gemakkelijk in andere Fairphones geplaatst kunnen worden. Het bedrijf Fairphone verdient naast de initiële verkoop van de telefoon tientallen keren extra aan upgrade- en reparatieonderdelen. Consumenten zijn gek op het bedrijfsmodel en het idee achter Fairphone resoneert – de Nederlandse Consumentenbond heeft dit product dan ook als zeer goed beoordeeld.
Figuur 3: Fairphone is opgebouwd uit modules (bron: Fairphone.com)
Figuur 3: Fairphone is opgebouwd uit modules (bron: Fairphone.com)
Figuur 4: Camera upgrades voor Fairphone 3 (bron: Fairphone.com)
Circulariteit draait dus om waardebehoud en waardecreatie in de gehele keten. Waardebehoud en waardecreatie in de keten wordt makkelijker en winstgevender wanneer organisaties zelf verticaal integreren of samenwerken met ketenpartners. Hierbij doel ik op strategisch samenwerken waarin ook daadwerkelijk samen wordt geïnnoveerd. In het bedrijfskundig werkveld noemt men dit ook wel open innovatie.
Wanneer zo’n strategische samenwerking goed plaatsvindt vullen de partners elkaar aan en kan er in totaal meer expertise worden ingezet. Daarnaast blijken zowel de kosten van het innovatieproces zelf als de uitvoer na marktlancering lager door kostenvoordelen in de keten en het delen van de kosten van de partners. De investering is dus lager en de opbrengst hoger. Dit heeft een zeer goed effect op de opbrengst van de investering ofwel de return on investment (ROI).
Onafhankelijke wetenschappers bij onder andere Technische Universiteit Eindhoven in Nederland en University of California Berkeley bevestigen dat open innovatie daadwerkelijk meer succesvol is en dat zulke projecten een grotere ROI hebben.
Daarnaast profiteren organisaties die nu al innoveren op het gebied van circulariteit van nog meer economische voordelen. De Nederlandse en Europese overheden bieden namelijk diverse zeer aantrekkelijk subsidies aan. Specifiek voor samenwerkingsprojecten is er bijvoorbeeld de Subsidie Circulaire Ketenprojecten, waarbij er tot zo’n €120.000 per project besteed kan worden. Dit kan eventueel worden aangevuld met andere subsidies.
Kortom: slimme innovatieprojecten op het gebied van circulariteit kosten minder en leveren meer op.
Veel professionals zullen erkennen dat er sinds de coronapandemie verstoringen zijn in toeleveringsketens van veel industrieën. Deze verstoringen hebben geleid tot langere productietijden, hogere productprijzen, en velerlei onzekerheden. Afhankelijkheid van leveranciers, fluctuerende prijzen en de grillen van de markt brengen financiële risico’s met zich mee voor veel organisaties.
In het geval van de mobiele telefoons is er bijvoorbeeld een afhankelijkheid van de metaalprijzen. Deze zijn compleet verstoord door de oorlog in Oekraïne en de resulterende sancties, de Chinese huizenmarkt, wereldwijde inflatie en de pandemie. Daarnaast komen prijsfluctuaties hoe dan ook al regelmatig voor.
Figuur 5: Lokaal gerecycled metaal (bron: R. Leblanc, 2021)
Door meer gesloten kringlopen in een meer circulaire waardeketen kan je de waardeketen meer ontkoppelen van de grillen van de geglobaliseerde markt. Zo kan materiaal uit lokale bronnen van afgeschreven producten bijvoorbeeld weer bij u terugkomen via een strategische partner.
Wil jij financieel voordeel behalen met circulariteit? Of meer weten over de circulaire expertise van Ideaology®? Plan dan een afspraak in met één van onze experts via deze link.
Bekijk ook deze blogs
Zelf aan de slag met circulariteit
Na het lezen van dit artikel ben je in staat om met een circulaire mindset naar de eigen waardeketen te kijken, circulaire kansen te identificeren en snel te starten met een eerste stap richting circulariteit.
Blije en betrokken klanten met co-creatie
Co-creatie met klanten en stakeholders kan het verschil kan maken tussen een succesvolle ontwikkeling of een flop. Maar wanneer pas je het toe en hoe ga je te werk bij co-creatie? In deze blog lees je hoe wij co-creatie aanpakken.